Reisverslag van bijzondere ontmoetingen

Maandag 21 februari

We hebben een prima vlucht vanuit Eindhoven naar Sarajevo als we Osman ontmoeten. Osman is een overlevende die gevlucht is op 11 juli 1995 vanuit Srebrenica naar Tuzla. We halen herinneringen op van onze vorige ontmoeting met hem. Het blijft bijzonder hoe hij ons met open armen ontvangt. Een heel waardevol contact voor ons ter voorbereiding op onze reis. We dineren met hem en nemen de week door. De avond duurt te kort, maar we gaan naar ons hotel, want we hebben een drukke week voor de boeg.

Dinsdag 22 februari

Vandaag brengen we een bezoek aan Tarek Samarah. Satko Mujagic, overlevende, gelvlucht naar Nederland en nu policy officer European Commissie, raadde hem aan. Tarek heeft, net als Satko, in concentratiekamp Omarska bij Prijedor gezeten in 1992. Hij richtte een museum in Sarajevo in met foto’s over de genocide en over de belegering van Srebrenica. Niet alleen hier, maar in verschillende grote steden in de wereld heeft hij met zijn werk een expositie gehouden. Tarek noemt zijn eigen werk poëzie, maar het komt best hard binnen bij ons. We spreken uitgebreid na over de betekenis van foto’s in het beeld over Srebrenica en de genocide. Na wat rondlopen in oude stad Sarajevo voelt het goed om dingen een plaats te geven door in gesprek te gaan met elkaar.

‘s Avonds ontmoeten we Nick Teunissen, die recent het boek ‘Op zoek naar Esmir’ heeft geschreven. Het boek gaat over Esmir, die de oorlog niet overleefde, maar vaak aan de poort in de enclave stond en bevriend raakte met sommige Dutchbatters. Het boek beschrijft de zoektocht naar Esmirs familie, om hen de laatste foto van de jongen te bezorgen die Dutchbatter Serge Janssen van hem maakte.

Woensdag 23 februari

We spreken met ambassadeur Jan Waltmans, waarin we uitleg geven over te terugkeerreizen. Hier leggen we de basis voor de planning van reizen en de rol die de ambassade daarin kan spelen. Hierna reizen we naar Srebrenica. We doorkruisen het mooie met sneeuw bedekte landschap. We spreken met Emir over het project. Hij voegt er nog een laag aan toe: het oral history project, en vraagt in één adem naar memorabilia uit de periode 92-95. Niet alleen de laatste 5 dagen voor de val.

Daarna een, voor ons, spannend moment. We ontmoeten de moeders van Srebrenica, waarmee we bloemen leggen bij het memorial center. Een warme ontmoeting, waarin we horen van de verhalen van verdriet, maar ook van behoefte aan rechtvaardigheid. Opvallend is de veerkracht, afwezig de boosheid. Een foto van ons allemaal samen sluit een bijzonder memorabele ontmoeting af. De terugkeerreizen worden omarmd en toegejuicht en we zijn welkom om met de Dutchbat 3-veteranen langs te komen en in gesprek te gaan.

Nog twee dagen te gaan en nu al vol emotie over alles wat we zien en horen. Wat een waardevolle reis is dit voor de organisatie van de terugkeerreizen. We gaan aan de slag met alle kennis die we opdoen!