"Frans was zijn enige zoon"
Zaterdag 3 september vond in Roermond voor de 29e keer de jaarlijkse Nationale Herdenking plaats van de Nederlandse militairen, die tussen 1945 en 1962 in voormalig Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea zijn gesneuveld.
Zeker 4000 namen teveel
Na de toespraken van onder meer Minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert en Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib, volgden de kransleggingen door hoogwaardigheidsbekleders.
Hierna konden de veteranen in het defilé de namen van hun overleden makkers opzoeken op het Nationaal Indië-monument.
Op het monument staan de namen van ruim 6.000 Nederlandse militairen. Dat zijn er zeker 4000 teveel.
Dat stelt de 90-jarige Indië-veteraan Ad Jansen. Hij komt nog steeds ieder jaar naar de herdenking. “De regering had destijds nooit dienstplichtigen mogen sturen. Die waren niet of nauwelijks getraind en hadden geen goede uitrusting. Ze vielen dan ook bij bosjes.”
‘Vandaag kom ik ze een saluut brengen’
Jansen had zich vlak na de bevrijding van Nederland vrijwillig aangemeld ‘om Indië te bevrijden van de jappen’. Hij kreeg in de VS in Camp Lejeune een opleiding bij de mariniersbrigade en werd als hospik uitgezonden naar Oost-Java. Van zijn peloton ( 3e) sneuvelden zes man. “Vandaag kom ik ze, zoals ieder jaar, een saluut brengen.” Bij al hun namen staat hij vervolgens lang stil en salueert. Ook bij de naam van Frans van Iersel, destijds zijn pelotonscommandant. “De commandanten gingen vaak voorop in de strijd, er zijn er dan ook relatief veel gesneuveld.”
(Foto’s: Jan-Peter Mulder)
Enige zoon
“Van Iersel werd, toen ik alweer in Nederland was, door een sluipschutter in het hoofd geschoten. Ik las zijn overlijdensadvertentie in de krant. Toen ben ik meteen naar zijn ouders gegaan. Zijn vader was er helemaal kapot van. Frans was zijn enige zoon.”
Klein manneke
“Ik had in Indië goed contact met hem maar wel op enige afstand, zoals het hoorde tussen een hospik en een hogergeplaatste. Ik weet nog dat het een klein manneke was, ongeveer mijn postuur. Met zijn ouders heb ik nog een poosje contact gehouden, maar op een gegeven moment ging dat niet meer. Zijn vader wilde en kon er niet over praten.”
‘Omkeren dat schip’
De 90-jarige veteraan vertelt dat hij onderweg naar Nederland in het Suezkanaal hoorde dat de Eerste Politionele Actie gaande was.
Ik riep ‘omkeren dat schip’. Dat kon helaas niet.
Ondertussen blijft hij vastberaden alle namen van zijn gevallen kameraden op de zuilen van het Indië Monument zoeken, Van Rixel, Ligthart… “Ik kende ook heel veel officieren die gesneuveld zijn, dus ik ben nog wel een uurtje bezig.”