Boegbeeld Dennis
Dennis van der Kraats (51) richtte samen met zijn vrouw Mariska in 2017 het Veteranen Search Team op. Het VST heeft sindsdien een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Zo’n 2700 vrijwilligers hebben zich er intussen bij aangesloten. Zij zijn bij het opsporen van vermiste personen inmiddels onmisbaar.
Missies: Bosnië (2002, 2004) en Afghanistan (2008).
Dennis en Mariska van der Kraats (49) richtten in 2017 het Veteranen Search Team (VST) op. Een echte taakverdeling hebben ze nooit gemaakt. Mariska doet de bedrijfsvoering en Dennis de operationele kant. Dennis zie je ook meer in de media. ‘Mariska heeft er een bloedhekel aan om op de foto te gaan.’ Mariska is dochter van een militair en Dennis is drie keer op uitzending geweest: in 2002 en 2004 naar Bosnië en in 2008 naar Afghanistan.
Na twee relatief rustige uitzendingen kreeg Dennis het in Uruzgan flink voor zijn kiezen. Hij maakte indirect mee hoe de verkenningseenheid die hij ging vervangen op een IED reed. Een van de verkenners raakte beide benen kwijt. Volgens Dennis verzuimde de detachementscommandant om nazorg te regelen voor de aangeslagen eenheid. Hierdoor verloor hij zijn vertrouwen in die commandant en vond hij dat hij zelf verantwoordelijk was voor het welzijn van zijn eenheid. Hij ging alles excessief controleren. Tegelijkertijd werd hij overmoedig en nam persoonlijk onnodige risico’s.
Gedurende zijn uitzending liep zijn emmer over. Hij verklaarde zichzelf bij terugkomst uit Afghanistan ‘dienstongeschikt’ en verliet de krijgsmacht. Daarna volgde een rusteloze periode waarin hij onder meer werkte in de petrochemische industrie en vaak van huis was. Regelmatig had hij last van een kort lontje. Op aandringen van Mariska zocht Dennis hulp en hij kreeg te horen dat hij een ‘morele verwonding’ had: schuldgevoel, schaamte en/of boosheid als gevolg van het plegen, niet hebben kunnen voorkomen of meemaken van morele schendingen. Dennis vond dat hij zijn maten in de steek had gelaten. Sommige kwamen beschadigd thuis en Dennis rekende dat zichzelf aan.
Freebird69
Mariska schreef in 2016 een verhaaltje over hoe zij zich voelde over wat Dennis meemaakte. Ze vroeg hem toestemming om dit op Facebook te zetten. Dat vond hij geen probleem en stelde voor dan maar meteen een eigen Facebookpagina aan te maken. Mariska noemde haar Facebookpagina Freebird69, naar een song van de Amerikaanse southern rockband Lynyrd Skynyrd en de radioroepnaam van de eenheid van Dennis (call sign 69). Zijn eenheid draaide het nummer altijd voordat ze de poort uitging. Op het bericht van Mariska kwamen veel reacties.
Zij stelde voor dat Dennis zijn eigen verhaal ook deelde op de pagina. Dat deed hij. Veel veteranen herkenden zich in hun verhalen. Zij ervoeren dezelfde problematiek en wilden daar graag met iemand over praten. Dennis en Mariska fungeerden in die tijd als luisterend oor. ‘Ik werkte tot half vijf. Dan reed ik naar huis en stond Mariska klaar met een Jumbotas met warm eten. We aten letterlijk in de file van het dashboard, terwijl we naar een veteraan toe reden.’
In diezelfde tijd gingen Dennis en een collega op advies van anderen in gesprek met zijn voormalige detachementscommandant. Die vertelde dat hij zich verantwoordelijk voelde voor wat Dennis was overkomen. Dat gaf Dennis een gevoel van opluchting. Maar zijn commandant vertelde ook dat samenwerken met hem destijds onmogelijk was geworden. Daarin had hij volgens Dennis ook gelijk: ‘Ik heb niet voor niets op een gegeven moment tegen mezelf gezegd dat ik ongeschikt was.’ Het gesprek deed hem in elk geval goed.
“Ik heb niet één ayatollah, maar ik zie regelmatig - en dat kan vanuit alle lagen van de samenleving zijn - dingetjes van dat zou iedereen zo moeten doen.”
Veteranen Search Team
Begin oktober 2017 belde ‘veteranenadvocaat’ Michael Ruperti Dennis en Mariska met een hulpverzoek. Sinds haar vermissing op 29 september 2017 zochten familie, vrienden en politie al dagenlang naar Anne Faber. Michael, die de familie Faber persoonlijk kende, wist van de Facebookpagina en vroeg Dennis en Mariska of ze veteranen konden mobiliseren voor uitbreiding van de zoekacties. Ze hadden weinig bedenktijd nodig. ‘We hebben gelijk gezegd: “Ja, is goed.”’ Michael belde vrij wel direct weer terug met de vraag hoe hun organisatie, die toen nog niet bestond, eigenlijk heette. ‘Doe maar Veteranen Search Team. Zoiets.’
Na een oproep op Freebird69 en een aantal andere veteranen-pagina’s hadden ze binnen een uur tweehonderd aanmeldingen van veteranen die wilden meehelpen. In de volgende zes dagen zochten veteranen mee naar Anne, die uiteindelijk in de buurt van Zeewolde dood werd aangetroffen. De politie was erg tevreden over de inzet van de veteranen, die volgens Dennis uitermate geschikt zijn voor dit werk: ‘Op het moment dat ik een groep van het VST aan een bosrand zet en vertel dat we gaan zoeken, dan weet iedereen oké, deze twee meter is voor mij. En er is niets in die baan wat ik straks niet heb gezien.’ En je kunt vertrouwen op de man of vrouw die naast je loopt. ‘Je hoeft maar die twee meter te pakken, want je weet degene die naast je staat, doet precies hetzelfde.’ Dennis en Mariska besloten door te gaan en richtten een stichting op. Daarna ging alles in een sneltreinvaart.
Toen Dennis het VST tijdens een bijeenkomst met het Landelijk Bureau Vermiste Personen mocht presenteren, dacht hij dat zijn organisatie hooguit tweemaal per jaar zou worden ingezet. ‘Toen zag ik er al een paar grinniken en in de lach schieten. Nou ja, we hebben er vorig jaar 109 gedaan.’ Binnen een half jaar had het VST 650 vrijwilligers, een aantal dat uitgroeide tot 2700 in 2024.
Warm bad
Veel veteranen vinden bij het VST de saamhorigheid en kameraadschap terug die ze in de burgermaatschappij missen. ‘Tijdens de oefening met je baggerklauwen een boterham naar binnenhalen, dat gebeurt bij het VST ook weer. Dus dat is gewoon thuiskomen.’ Het VST wil vermiste personen thuisbrengen, het liefst levend, maar de praktijk wijst uit dat het vaak zo niet werkt. Een zoekactie kan gepaard gaan met hevige emoties. Vooral het aantreffen van een levend persoon die herenigd wordt met zijn of haar familie leidt tot heftige taferelen. ‘Dan ben je wel een hele ijzeren hein als dat niets met je doet.’ De coördinatoren houden de vrijwilligers tijdens de inzet goed in de gaten en debriefen ze direct na afloop. Na een paar weken volgt nog een terugkeerbijeenkomst waar de hele inzet nog eens wordt doorlopen en waar aan de vrijwilligers wordt gevraagd hoe het met ze gaat.
Boost
Het VST kost Dennis en Mariska veel tijd en energie, maar het levert ze ook veel op. Ze proberen de laatste tijd een stapje terug te doen. Steeds vaker laten ze vrijwilligers aan het woord in de media. Na een interviewverzoek kijken Dennis en Mariska of er regionaal een vrijwilliger is die het woord kan voeren. Dennis benadrukt ook dat niet Mariska en hij, maar de vrijwilligers het VST zijn. Soms steekt de morele verwonding weer de kop op en neemt Dennis even rust, maar dan is er een nieuwe inzet. Die geeft vaak een boost. ‘En dan denk je: waar maak je je nou druk om? Moet je nou eens kijken. Weet je, en dan denk ik: dit kan ik nog jaren volhouden.’
Podcast
In deze aflevering van de podcastserie Veteranen als Boegbeelden neemt Dennis je mee op zoekactie met het Veteranen Search Team en legt hij uit wat hier allemaal bij komt kijken.
Meer Boegbeelden?
Twintig portretten van veteranen die als boegbeelden de veteranengemeenschap versterken en die onze vertegenwoordigers zijn in de burgermaatschappij. Het respect en de waardering die zij ontvangen, is een erkenning voor alle veteranen.
