Boegbeeld Rik
Verbinding met jonge veteranen.
Actief dienend militair en veteraan Rik van Velzen (40) ondersteunt lokaal veteranen in het noordelijk deel van de Veluwe. Hij bevordert de betrokkenheid van jonge veteranen bij veteranenactiviteiten in deze regio.
Missies: Afghanistan (2006, 2010, 2013) en Mali (2015)
Tekst: Jeoffrey van Woensel/ Foto: Annabel van Oosteweeghel
Sergeant-majoor van de Verbindingsdienst Rik van Velzen is ieder jaar aanwezig bij het speeddate-evenement van het NLVi op een bevrijdingsfestival op 5 mei. Tijdens het speeddaten kunnen festivalbezoekers veteranen vragen stellen over hun missie(s), hun persoonlijke ervaringen en hoe zij denken over vrijheid. We reconstrueren hoe een bevrijdingsdag er voor Rik uitziet.
09.00 uur
Op het afgesproken tijdstip verschijnt Rik als eerste bij de paviljoentent van het NLVi op het terrein van het Bevrijdingsfestival Overijssel in Zwolle. Hij is onberispelijk gekleed in zijn DT (dagelijks tenue – net pak) van de landmacht met een rij indrukwekkende medailles op zijn borst en zijn baret strak op het hoofd. Met zijn ontwapenende glimlach meldt hij zich bij de NLVi-coördinator en vraagt wat er moet gebeuren. Voordat hij aan de slag gaat, trekt hij zijn DT-jasje uit en stroopt zijn hemdsmouwen op. Als verbindelaar is hij gewend zendinstallaties op te bouwen, het in elkaar zetten van een spandoek-frame is aan hem wel toevertrouwd.
Rik begon zijn militaire carrière in 2005. Hij startte op de KMS in Weert en deed daarna een vaktechnische opleiding op de School Verbindingsdienst in Ede. Hij werd driemaal uitgezonden naar Afghanistan (2006, 2010 en 2013) en een keer naar Mali (2015), en was actief in Litouwen (2020).
10.30 uur
Na het aankleden van de paviljoentent is het tijd voor een bakje koffie. De meeste speeddatende veteranen kennen elkaar van voorgaande jaren. Het is een hecht clubje. Nieuwe speeddaters stellen zich voor aan de rest. Naast de coördinator van het NLVi zijn er zes veteranen aanwezig.
Na zijn eerste twee uitzendingen was Rik nog geen veteraan. Vanaf de invoering van de Veteranenwet in 2012 waren actief dienende militairen met de juiste uitzendervaring voortaan ook veteraan. Rik meldde zich meteen bij de Stichting Veteranendag Noordwest-Veluwe. Die organiseerde elk jaar een rondrit met militaire voertuigen door de deelnemende gemeenten (Harderwijk, Ermelo, Putten, Nijkerk en Zeewolde) met afsluitend een Indische rijsttafel, de blauwe hap. Dit trok maar weinig jonge veteranen. Op initiatief van Rik werd het een roulerende happening in een van de gemeenten, met muziek en kraampjes. Het thuisfront wordt nadrukkelijk betrokken en de blauwe hap is gebleven.
11.30 uur
Rik gaat kijken bij de opening van het bevrijdingsfestival op het hoofdpodium. Daar arriveert een loopgroep met het bevrijdingsvuur uit Wageningen. Het is een belangrijk moment dat de overgang markeert van het herdenken op 4 mei naar het vieren van de verkregen vrijheid op 5 mei. De Vereniging Veteranen Zwolle ondersteunt de openingsceremonie met een erewacht. Op de terugweg haalt Rik op verzoek van de NLVi-coördinator nog de lunchpakketjes op bij de organisatie van het bevrijdingsfestival.
Rik heeft als instructeur een aantal jaren lesgegeven aan mbo-leerlingen Veiligheid en Vakmanschap (VeVa) van de vakrichting ICT. Tijdens hun opleiding lopen deze VeVa-leerlingen een week per maand stage bij de School Verbindingsdienst in Amersfoort.
“Generaal Ted Meines is mijn boegbeeld. Ik vind het inspirerend hoe hij tot op hoge leeftijd nog steeds overal naartoe ging, het veteraan-zijn uitdroeg en een positieve boodschap aan iedereen meegaf.”
13.00 uur
De eerste mensen gaan richting het hoofd-podium en komen langs de stand van het NLVi. De zon staat nu hoog aan de hemel en het is 27 graden. Rik geeft geen krimp en houdt zijn DT-jasje netjes aan. De eerste bezoekers zijn mensen met kleine kinderen. Rik maakt indruk op de kinderen en raakt zo aan de praat met hun ouders over zijn ervaringen in missiegebieden en hoe hij denkt over het begrip vrijheid.
Hij is ook actief bij het 4 mei comité Harderwijk dat de dodenherdenking in Harderwijk organiseert. Op de dag van hun overlijden plaatst Rik op de Facebookpagina van het comité berichten over Harderwijkers die in Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen.
14.00 uur
De eerste mensen gaan richting het hoofd-podium en komen langs de stand van het NLVi. De zon staat nu hoog aan de hemel en het is 27 graden. Rik geeft geen krimp en houdt zijn DT-jasje netjes aan. De eerste bezoekers zijn mensen met kleine kinderen. Rik maakt indruk op de kinderen en raakt zo aan de praat met hun ouders over zijn ervaringen in missiegebieden en hoe hij denkt over het begrip vrijheid. Hij is ook actief bij het 4 mei comité Harderwijk dat de dodenherdenking in Harderwijk organiseert. Op de dag van hun overlijden plaatst Rik op de Facebookpagina van het comité berichten over Harderwijkers die in Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen.
De stroom mensen komt op gang. Het begint nu echt drukker te worden. De gezinnen mengen zich met jongvolwassenen die voor de optredens komen. Rik maakt met zijn vriendelijke uitstraling snel contact en weet de mensen met zijn verhalen te boeien.
Naast alle andere activiteiten is Rik hulpverlener op evenementen bij het Rode Kruis. Tijdens evenementen zoals de halve marathon, braderieën en de Sinterklaasintocht in Harderwijk staat hij klaar om mensen op te vangen die hulp nodig hebben.
15.00 uur
Het is nu superdruk. Het goede weer trekt veel bezoekers. Sommige hebben al wat gedronken en de sfeer wordt joliger. Het is nu wat makkelijker om een veteraan aan te spreken en te vragen naar zijn persoonlijke ervaringen. Rik trekt met zijn DT en medailles die hij voor zijn missies heeft gekregen veel bekijks. Vooral jonge vrouwen willen met hem op de foto. Glimlachend laat hij zich fotograferen.
Rik vindt het fantastisch om op 5 mei met andere mensen te praten over zijn ervaringen als veteraan. Zijn medailles op zijn borst laten zien waar hij allemaal is geweest en gebruikt hij als aanknopingspunt om een gesprek aan te gaan over het feit dat vrijheid niet zo vanzelfsprekend is als we vaak denken. Hij vindt het ook belangrijk dat mensen weten wat een veteraan is en wat die heeft gedaan: ‘Is een veteraan alleen maar die oude man uit de Tweede Wereldoorlog of kan het ook je buurjongen zijn?’ Hij vindt speeddaten een uitgelezen kans om aan die bewustwording bij te dragen. Hij gaat discussies met andersdenkenden niet uit de weg: ‘Iedereen mag zijn eigen mening ventileren. Dat is prima.’
16.00 uur
Langzaam wordt het weer stiller. De meeste bezoekers vieren nu feest bij het hoofdpodium. Enkele ‘diehard’ geïnteresseerden blijven vragen op de veteranen afvuren. De speeddatende veteranen en de veteranen van de Vereniging Veteranen Zwolle, die met een eigen tent naast het NLVi-paviljoen staan, zoeken elkaar op voor een praatje.
Als het uitkomt is Rik ook gastspreker bij Veteraan in de Klas. Onlangs verzorgde hij nog een gastles voor klassen van de kinderburgemeester en de kinderwethouder van Harderwijk.
17.00 uur
Het wordt tijd om de boel op te ruimen. Rik trekt zijn jasje voor het eerst weer uit en steekt zijn handen uit de mouwen. Nadat alles is opgeruimd, is het tijd de dag af te sluiten met een biertje. De NLVi-coördinator proost met de veteranen op de geslaagde dag, dankt ze voor hun aanwezigheid en inzet en spreekt de hoop uit dat ze er volgend jaar weer bij zijn.
In april 2023 organiseerde Rik samen met stadsgenoot Nick Postma de expositie Verzameld: Harderwijk in oorlogstijd in het Stadsmuseum Harderwijk. Voor de tentoonstelling gebruikten Rik en Nick Tweede Wereldoorlogobjecten uit hun eigen verzamelingen en de collectie van het Stadsmuseum. Rik begon met het verzamelen toen hij 16 was. Als kind hoorde hij ‘woeste’ verhalen van zijn opa die de oorlog in Friesland meemaakte. Zijn overgrootvader was in mei 1940 marinier en vocht bij Hoek van Holland. In april 2025, tijdens de viering van de bevrijding van Harderwijk tachtig jaar geleden, zal hij de expositie nog een keer inrichten.
Podcast
Op een drukbezochte veteranendag in Harderwijk ontvangt Rik enthousiast de bezoekers. Zijn vrouw Judith vertelt hoe zij als thuisfront het gezin draaiende hield en Rik ondersteunde tijdens zijn uitzendingen. In deze aflevering van de podcast Boegbeelden delen Rik en Judith hoe een uitzending niet alleen de militair raakt, maar het hele gezin.
Meer Boegbeelden?
Twintig portretten van veteranen die als boegbeelden de veteranengemeenschap versterken en die onze vertegenwoordigers zijn in de burgermaatschappij. Het respect en de waardering die zij ontvangen, is een erkenning voor alle veteranen.
