Een grote cultuurschok
Veteranen vertellen over hun uitzending in Europa.
Nederlandse veteranen hebben op bijna elke denkbare plek ter wereld gediend om zich in te zetten voor vrijheid, vrede en veiligheid. In de aanloop naar de Nederlandse Veteranendag 2018 delen we daarom enkele ‘zintuigverhalen’ en wetenswaardigheden over de werelddelen Europa, Azië, Midden-Oosten en Afrika. Vandaag: Europa, continent van uitersten.
Europa is qua oppervlakte het op één na kleinste werelddeel (na Australië) en kent relatief veel landen en inwoners. In het overgrote deel van Europa is er sinds de Tweede Wereldoorlog rust en vrede. Daarom was het een grote schok dat er in de jaren ’90 in Europa meerdere conflicten losbarstten. Met name het zuidoostelijk deel van Europa kwamen na de Koude Oorlog eeuwenoude spanningen weer tot ontlading. Dat is ook de reden dat Nederland in die regio zo’n twintig jaar intensief betrokken is geweest bij verschillende vredesmissies, onder meer in voormalig Joegoslavië en andere delen van Zuidoost-Europa.
Kop en schouders
Wat betreft het aantal uitgezonden militairen steekt de totale inzet in de Balkan met kop en schouders uit boven alle vredesmissies; meer dan 50.000 Nederlandse militairen namen deel aan de vredesmissies in dit deel van Europa. Het meest gezichtsbepalend was ongetwijfeld de inzet van drie bataljons van de Luchtmobiele Brigade in de Bosnische moslim-enclave Srebrenica (1994-1995). De Nederlandse missie in Srebrenica eindigde in een drama toen Bosnische Serviërs de enclave in juli 1995 veroverden en vervolgens meer dan 8.000 Bosnische moslims vermoordden.
Cultuurschok
Militairen die in die jaren werden uitgezonden naar brandhaarden in Europa ondergingen een ware cultuurschok. Het verschil tussen de omstandigheden die ze daar aantroffen met het veilige en rustige Nederland kon nauwelijks groter zijn. Veel veteranen vroegen zich af hoe het kon dat er aan de andere kant van Europa, op minder dan twee uur vliegen, armoede heerste en oorlog was. Een aantal van hen vertelt over de eerste kennismaking met het uitzendgebied.
Veteraan Martin (Kosovo, KFOR):
Mijn eerste indruk van het land was… goh, wat een armoede en wat een hoop afval langs de weg! Om nog maar te zwijgen over de kapotgeschoten huizen. Ik keek mijn ogen uit, ik had nog nooit zoiets gezien, behalve dan derdewereldlanden die weleens voorbij kwamen op tv, maar dit in Europa?
Veteraan Willem (voormalig Joegoslavië, ECMM/EUMM):
Toen ik het land in reed, zag ik hoe slecht de weg hier was en de troosteloze behuizing deed mij eerder denken aan de armoede in India. Wat mij vooral aandeed was de kleding van de kinderen, dit was een triest gezicht. Mijn eerste indruk was dan ook eigenlijk erger dan dat ik van het land had verwacht. Ik voelde mij eigenlijk jaren terug in de tijd gaan…
Veteraan Thijs (voormalige Joegoslavië, IFOR/SFOR/EUFOR)
In Split heerste nog het beeld van een vakantieoord. Totdat de bus kwam aanrijden, wij erin stapte en we steeds verder landinwaarts reden. Toen zag je pas hoe verwoest het land was… letterlijk alles was kapotgeschoten!
Nog één missie
Dat het internationaal ingrijpen, onder meer met het uitvoeren van vredesmissies, de regio inmiddels aanmerkelijk vreedzamer en stabieler heeft gemaakt, zal de 50.000 Nederlandse veteranen die er hebben gediend goed doen. In de regio loopt nog slechts één kleinere (stabiliteit bevorderende) missie (KOSOVO – EULEX) waaraan enkele Nederlandse militairen deelnemen. De Balkan, het toenmalige oorlogsgebied, is inmiddels voor steeds meer Europeanen gelukkig weer een geliefde vakantiebestemming.
Geïnteresseerd in andere verhalen van veteranen die vertellen over hun missies in Europa. Ga dan naar www.veteranenvertellen.nl en beluister daar meer!