De heldengeschiedenis van Engelandvaarder Grisnigt
Dankzij oorlogsheld Grisnigt worden ook gevangenen mannenkamp Ravensbrück herdacht.
Ze noemen hem ‘Spion van Oranje’, ‘onze laatste oorlogsspion’ ja zelfs ‘de Nederlandse James Bond’. De heldengeschiedenis van de onlangs overleden Engelandvaarder Bram Grisnigt (1923-2019) spreekt enorm tot de verbeelding.
De jonge Bram Grisnigt vluchtte in de oorlog naar Engeland en werd in 1943 met zendapparatuur boven Nederland gedropt. Opgepakt door de Duitsers, die zijn seinapparatuur hadden uitgepeild, belandde hij uiteindelijk in concentratiekamp Ravensbrück waar hij tot het eind van de oorlog gevangen zou blijven. Tijdens de evacuatie van dat kamp, in 1945, ontsnapte hij uit de beruchte ‘Dodenmars’ en keerde terug naar Ravensbrück waar een paar dagen later de Russen binnenkwamen.
Verzet
In een interview met Checkpoint ( 2007) vertelde Grisnigt dat hij verbaasd was dat de Duitsers hem als geheim agent in leven hadden gelaten.
Aan het eind van de oorlog bleek dat de helft van de 180 vanuit Engeland aangekomen geheim agenten was omgekomen. Grisnigt: “Als geheim agent was je voor het uitvoeren van je opdracht afhankelijk van de steun en medewerking van de dappere mannen en vrouwen uit het verzet. Die waren vaak getrouwd, hadden een jong gezin en riskeerden toch hun levens. Ook van hen zijn er velen omgekomen.”
Ravensbrück
Als overlevende van Ravensbrück heeft Grisnigt hardnekkig geijverd voor de herdenking van de twintigduizend omgekomen mannelijke gevangenen van dit kamp, dat eigenlijk alleen als vrouwenkamp bekend stond.
In het interview met Checkpoint vertelt de oorlogsheld dat hij niet begrijpt waarom die mannen nooit werden herdacht, dat het werd verzwegen: “Zelfs toen in 1995 in het concentratiekampmuseum Ravensbrück de vijftigste verjaardag van de bevrijding van het vrouwenkamp werd herdacht, werd met geen woord over het mannenkamp gerept.”
Plaquette
Na veel gesoebat met de stadsdeelpolitiek van Amsterdam kreeg Grisnigt het uiteindelijk voor elkaar dat er in 2004 op het Ravensbrückmonument op het Museumplein een plaquette werd geplaatst waarop ook de 20.000 omgebrachte mannen in het kamp worden herdacht. Grisnigt: “Ik heb ervoor moeten vechten maar het is fijn dat die plaquette er alsnog gekomen is, ook al is het aan de achterkant, van mij had hij best op een meer prominente plaats mogen komen.”
Het interview met Bram Grisnigt: ‘Noem toch in godsnaam een keer die mannen’, verscheen in Checkpoint, mei 2007, nr.4.
(Bron foto’s: Defensiekrant)