Geestelijke verzorging voor veteranen en thuisfront: in gesprek met aalmoezenier Sanneke Brouwers

Voor militairen is geestelijke hulpverlening meestal taboe of soft. Het liefst komt Sanneke daarom laagdrempelig bij iemand binnen, bijvoorbeeld door een bakje koffie te drinken bij iemand thuis. Soms vraagt een veteraan om een gesprek met zijn partner erbij: ,,Dan probeer ik vooral om ze met elkaar te laten praten. Of een vertaalslag voor de partner te maken, zodat er herkenning en wederzijds begrip ontstaat”. Tijdens gesprekken kijkt Sanneke wat iemand op dat moment kwijt wil: ,,Het is het beste als het zó loopt dat de persoon zelf tot inzichten komt”. Ze vindt het fijn als iemand na afloop zegt: ,,Voor het eerst heeft er iemand naar mijn hele verhaal geluisterd”.

,,De missie kan veteranen beschadigen.”, vertelt Sanneke, ,,Het heeft invloed op de rest van hun leven waardoor, ze niet meer functioneren als daarvoor. Ze blijven die veteraan. Dat is het enige wat ze nog kennen en daar klampen ze zich aan vast”. Sanneke wil die sterke identiteit beslist niet afnemen. Ze probeert juist te zoeken naar andere stukjes van die persoon: een belangrijke band met een moeder, andere familieleden of mensen uit de buurt. Of hoe iemand als zoon of dochter is geweest? Door andere identiteiten aan te boren, kunnen ze die andere mens in zichzelf ontdekken. Dat maakt iemand completer.

Overigens voelt dat vaak onwennig voor ze. Veteranen praten nou eenmaal graag over die missie, over dat veteraan-zijn, over burgers die hen niet begrijpen, over de kameraden. Sanneke vindt de erkenning en het respect daarvoor hartstikke belangrijk:

,,Het is een stuk van henzelf dat ze niet kwijt kunnen, omdat niemand het begrijpt”.

Ze voelen zich niet altijd gezien door de organisatie, partner, ouders of door de Nederlandse burger namens wie zij worden ingezet.

,,Het geloof helpt mij om bepaalde thematieken duidelijk te maken. Ik hang vaak een verhaal op aan wat iemand heeft meegemaakt. Bijvoorbeeld over de strijd tussen Jacob en de Engel, waardoor Jacob blijvend mank raakt”. In dit oudtestamentisch verhaal strijdt Jacob met een man: met een engel, met God, of met zichzelf? Jacob laat de ander pas gaan wanneer deze hem zegent. Behalve de zegen van zijn tegenstander krijgt Jacob een nieuwe naam: Israël. (Gen. 32, 23-33).

,,Het krijgen van een nieuwe identiteit hoeft geen eindpunt te zijn. Het is ook een nieuw begin.  Mensen vinden het fijn om te horen dat ze niet de enige zijn die daar doorheen moeten”.

Sanneke merkt dat samen bidden ook goed kan helpen, omdat je daarin gevoelens van machteloosheid, heftige gebeurtenissen of moeilijke omstandigheden kunt benoemen. Door te bidden wordt dat uitgesproken en kan het schuldgevoel een plaats krijgen. De mens mag er zijn om wie hij is.

Het afgelopen jaar was Sanneke betrokken bij de Invictus Games, waar ze als geestelijk verzorger aanwezig was bij trainingen: ,,Bij de Games zijn de rollen omgedraaid en staat de gewonde centraal”. Dat ontdekte ze toen ze meedeed aan een potje zitvolleybal. Zij was de gewonde omdat haar benen in de knoop zaten en ze niet vooruit kwam. ,,Zo moeten veteranen zich soms ook voelen, dacht ik”.

Wat Sanneke wenst?: ,,Vrede en verzoening voor veteranen die worstelen met zichzelf en met wat ze hebben meegemaakt”. Misschien is verzoening wel het maximaal haalbare. We kunnen de geschiedenis niet herschrijven.  Ze moeten nou eenmaal verder met hun ervaringen met een oorlog,  geweld, schuldgevoelens of dat de rijkdom op de wereld ongelijk is verdeeld”.

De coördinator geestelijke verzorging van het Veteraneninstituut, Marco Spies, regelt de inzet van geestelijk verzorgers. Hij is bereikbaar via 088 334 00 88 of via m.spies@veteraneninstituut.nl.