De ver-van-mijn-bed-show

3 mei 2022
Deel dit bericht:
Veteraan Jan Janssen uit Rotterdam na twee jaar eindelijk in erecouloir op de Dam

Veteraan Jan Janssen (64) bereidt zich voor op een bijzondere herdenking. Vanwege het coronavirus hebben de veteranen twee jaar moeten wachten, maar op aankomende 4 mei vormen zij tijdens de Nationale Herdenking het erecouloir op de Dam in Amsterdam. Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima lopen tijdens de herdenking door de haag, van het Paleis tot het Nationaal Monument, om een krans te leggen. Samen met nog 59 andere veteranen en 60 actief dienende militairen, brengt Janssen een persoonlijk eerbetoon. Janssen realiseerde zich pas hoe blij hij is om in Nederland te wonen na terugkomst uit Libanon. Hij vindt het belangrijk en goed dat veteranen zich laten zien, zoals dat in andere landen ook gebeurt.

“De huidige situatie speelt absoluut een belangrijke rol in hoe we zullen herdenken, dat kan niet anders. Al onze uitzendingen waren toch altijd verschillende variaties op de ver-van-mijn-bed-show. Nu ziet iedereen waar we voor opgeleid werden. Dat het geen flauwekul is, maar oorlog echt nog kan gebeuren.”

In de ruim tien jaar dat Janssen hij actief was binnen Defensie werd hij twee keer uitgezonden, de eerste keer als dienstplichtige en de tweede keer als reservist naar Afghanistan. Tijdens die uitzendingen heeft Janssen ervaren hoe het is om in een oorlogsgebied te leven waar vrijheid niet vanzelfsprekend is: “Ik studeerde nog toen ik verplicht in dienst moest. Ik kon geen uitstel meer krijgen. En ik had zoiets van: als ik er dan toch zit, dan wil ik ook wel iets doen wat me spannend lijkt. En zo ging ik, in 1982, als 24-jarige student naar Libanon. Toen ik terugkwam was ik zo blij dat ik in Nederland woonde. Ik kwam terug in een studentenhuis, dat was zo’n andere wereld. Onvoorstelbaar. Dat gevoel slijt nooit.”

Terug in Libanon en Afghanistan

Wanneer Janssen op 4 mei in het erecouloir staat, is hij met zijn gedachten vooral bij zijn eigen uitzendingen: “Als ik daar sta, dan ben ik wel weer terug. In Libanon, in Afghanistan. Dat klinkt pathetisch maar zo werkt het echt.” Het is de tweede keer dat Janssen in het erecouloir deelneemt, in 2019 stond hij namelijk in het reserve gelid: “Ik vind het belangrijk en goed dat veteranen zich laten zien. In andere landen leeft dat veel meer, is het echt een ding. En worden veteranen meer gewaardeerd. Ik denk dat dat hier ook zo zou moeten zijn. De erehaag met veteranen op 4 mei helpt dat te verbeteren.”

‘Toen werd er ineens een groot wapen op me gericht’

Janssen is tijdens zijn dienstperiode twee keer uitgezonden. In 1982 ging hij vrijwillig als dienstplichtig sergeant mee op UNIFIL missie naar Libanon, op het moment dat Israël het land net was binnengevallen. Hij kreeg de opdracht geen gewapende mensen door te laten: “Dus toen er Israëlische pantserwagens vol met gewapende soldaten langs wilden ben ik er voor gaan staan. Toen werd er ineens een groot wapen op me gericht. Het is goed afgelopen, maar op dat moment was ik wel gestrest. Dat is me altijd bijgebleven.” 27 jaar later (2009) werd Janssen, opnieuw vrijwillig maar nu als reservist, uitgezonden naar Afghanistan. Hij werd ingezet als functioneel specialist Rule of Law binnen PRT-7 (Provincial Reconstruction Team). Zijn opdracht, een opleiding op te zetten voor het Openbaar Ministerie, liep anders dan verwacht: “Toen ik aankwam bleken alle Officieren van Justitie die ik moest opleiden weg of dood. Ik heb zelf een nieuw project gevonden: het verbeteren van een gevangenis met barre omstandigheden. Ik zal nooit vergeten dat de directeur mijn eerste vraag – hoeveel man zitten hier? – niet eens goed kon beantwoorden. Dat zegt al genoeg over de omstandigheden. Volslagen bizar.”

Na zijn uitzending was Janssen nog acht jaar reservist, tot hij tot zijn spijt met functioneel leeftijdsontslag moest. In totaal was hij ruim tien jaar actief binnen Defensie, van 1982 tot 1983 als dienstplichtige en van 2008 tot 2017 als reservist. Vandaag de dag is hij nog steeds werkzaam als jurist.

Na twee jaar weer op de Dam

Twee jaar lang kreeg de herdenking een andere invulling dan normaal vanwege het coronavirus. Geen erecouloir op de Dam met veteranen en publiek, maar het Nederlands Veteraneninstituut maakte een online variant waarbij de verhalen van de veteranen toch gedeeld konden worden. Dit jaar kan Janssen gelukkig samen met de 59 andere veteranen en 60 actief dienende militairen het erecouloir vormen. De huidige gebeurtenissen in de wereld laten zien dat vrijheid niet vanzelfsprekend is en benadrukken het belang van herdenken. Janssen hoopt dat we met elkaar koesteren en waarderen wat we hebben: “Wanneer je bent uitgezonden besef je veel meer hoe blij wij mogen zijn dat we in een vrij land leven. Dat is ook iets waar ik soms met mijn vrouw en kinderen over praat. Dan benadruk ik hoe ongelooflijk belangrijk het is om te koesteren wat we hebben. Mijn zoon heeft net een dochtertje gekregen.”

“Ik hoop zo dat mijn kleindochter nog die vrijheid mag hebben die wij zo vanzelfsprekend vinden, maar die helemaal niet zo vanzelfsprekend is.”

Online erecouloir

In het online erecouloir lees je meer verhalen van veteranen, die op 4 mei op de Dam staan tijdens de Nationale Herdenking.

erecouloir-2022