Kippenvelmoment - Amy

22 augustus 2021
Deel dit bericht:
‘Dit zijn mijn mensen, voelde ik in elke vezel van mijn lijf’.

Als oud-matroos Amy van Son veertig is, zestien jaar na haar afzwaaien, brengt ze voor haar werk een bezoekje aan een fregat van de Koninklijke Marine. Zodra ze aan boord is, laat ze haar gezelschap verbijsterd achter. Ze móet naar de wc’s. Niet omdat haar zeebenen verweekt zijn, maar omdat ze de zeelucht zo gemist heeft. In haar tijd was die het sterkst in het toilet. Maar zover komt ze niet. Op het helideck wordt ze overspoeld door emoties.

amy-van-son-veteraan

‘Sinds een paar jaar was ik bevangen door een onverklaarbaar verlangen om terug te keren naar de marine’, vertelt Amy. ‘Nacht na nacht droomde ik erover. Zó levendig dat ik ’s ochtends mijn pak aan wilde trekken om op post te gaan. Ik wilde terug naar Defensie. Daar, op dat helideck, wist ik plotseling waar die drang vandaan kwam: dit zijn mijn mensen, voelde ik in elke vezel van mijn lijf. Want ik kwam uit een oorlog en hier was ik eindelijk veilig.’

Wedergeboorte

Het was haar bewogen jeugd die haar bij de marine deed belanden, legt ze uit. ‘Ik had een gewelddadige, alcoholverslaafde vader. Een voormalig dienstplichtig marinier. Ik zag hem maar één keer trots. Dat was toen ik een wapenschildje kreeg van een commandant nadat ik een opstelwedstrijd won met een verhaal over mijnenvegers.’ Om de goedkeuring van haar vader te krijgen en het huis te ontvluchten ging Amy bij de marine. De goedkeuring bleef uit, maar de stap voelde als een wedergeboorte. ‘Ik leefde op door de vrijheid, het vertrouwen en de verantwoordelijkheid die ik er kreeg. De zee bracht me veel levenswijsheid.’

1 / 1

Als Amy voor het burgerbestaan kiest na jarenlang onafgebroken varen, krijgt ze het moeilijk. ‘Opeens was ik weer een individu. Wat was ik nog waard zonder mijn team en morsesleutel?’ Ook haar verleden speelde op. ‘Ik kon heel raar reageren op bepaalde triggers.’ Een studie humanistiek dwong haar te reflecteren op de ellende van vroeger. ‘Dat had ik nog nooit gedaan. Ik ging erover vertellen. En met het vertellen van mijn verhaal, groeide ook mijn eigenwaarde. Het is zo louterend als iemand met aandacht naar je luistert.’

Helmen vol verhalen

Amy leidt nu het project ‘Helmen vol verhalen’. Daarin koppelt ze veteranen aan kunstenaars. ‘In vroegere tijden rukte het hele dorp uit om haar krijgers binnen te halen na een veldslag. Dat kun je je nu niet meer voorstellen. Zeker niet als het ‘jonge’ veteranen betreft. Om weer meer begrip en erkenning voor veteranen te krijgen, moeten burgers weten wat het betekent om naar een oorlog gestuurd te worden. Maar veel veteranen vinden het moeilijk hun ervaringen onder woorden te brengen. Daarom laten we veteranen hun verhaal vertellen aan een kunstenaar. Die vertaalt dat naar een kunstwerk. Het proces, het eindresultaat en de band die daaruit ontstaan, zijn helend.’ Ook voor Amy zelf. ‘De onthulling van elk kunstwerk – vijftien tot nu toe – emotioneert me telkens weer. Want door iets te betekenen voor anderen, erken ik ook mezelf.’