Kippenvelmoment - Gerald

Wat was je reactie toen je uitgenodigd werd voor een terugkeerreis?

‘Ik zei meteen nee. Ik had me heilig voorgenomen nooit meer terug te gaan. Maar ik bedacht me. Het voelde alsof ik het rugzakje dat ik aan mijn missie overhield, alleen zo kon kwijtraken. Bevend en gutsend van het zweet belde ik mijn maat om te zeggen dat ik misschien toch wel interesse had.’

Wat trof je bij aankomst aan?

‘Ik stelde me nog steeds een kapotgeschoten land voor. Maar mensen zaten er zorgeloos op terrasjes. Ik wist niet wat ik zag. Wat ook bizar was: de bruggetjes, de rivier, de tunneltjes en het benzinestation tijdens de autorit naar Srebrenica. Ze zaten nog in mijn geheugen gegrift.’

Wat vond je een spannend moment?

‘Eigenlijk alles. Maar ik was als de dood voor mijnen sinds mijn jeugdvriend Edwin, met wie ik op missie was, er een been door verloor. Gesterkt door de aanmoedigingen van mijn medeveteranen heb ik met hen de mijnenroute afgelegd en ben zelfs naar een waarschuwingsbord van een voormalig mijnenveld gelopen. Maar het echte kippenvelmoment volgde daarna pas.’

Wat kan er nog intenser zijn dan dat?

‘Een gesprek tussen een groep Moeders van Srebrenica en ons, veteranen. Dat was een van de laatste programmaonderdelen van het festival waar onze terugkeerreis deel van uitmaakte. We zaten tegenover elkaar aan een lange tafel. Vijftig internationale jongeren keken mee.

Vooraf was ik vreselijk nerveus. Bang om de dood van hun mannen en zoons verweten te krijgen. Maar zo ging het helemaal niet. Wij voelden en zagen hun verdriet, en zij het onze. Er was een vreemd gevoel van wederzijdse ‘dankbaarheid’. Na afloop van het gesprek brak er applaus los. Daar denk ik nog vaak aan terug. Dat gaf zo’n overweldigend gevoel van erkenning dat ik de zaal ben uit gevlucht.’

Een kippenvelmoment op een goede manier dus?

‘Ja, absoluut. Ik kwam terug als een ander mens, merkte mijn vrouw bij thuiskomst op. Zo gesloten als ik eerst was, zo open was ik na de reis. Ik ben daarna vaker terug gegaan. Ik heb zelfs met mijn gezin in een vakantiehuisje in Mostar gezeten en ben met hen naar de enclave geweest. Had je me dat tien jaar geleden verteld, dan had ik je voor gek verklaard.’

Respect en dankbaarheid zitten ook in kleine alledaagse dingen. In de maandelijkse rubriek Kippenvelmoment vertelt een veteraan over een bijzonder moment of indrukwekkende gebeurtenis.