“Ik leg graag de nadruk op het waaróm achter de conflicten”

“We zaten in Kroatië een keer op een terrasje. Alles was rustig. De oorlog leek voorbij, het gewone leven kwam weer op gang. Tot er een handgranaat vlak bij ons werd neergegooid en afging.”

Als ik dat verhaal vertel in de klas, loop ik eerst zo’n beetje ontspannen te babbelen over dat mooie terrasje en dan…  trek ik ineens met een keiharde klap de deur dicht.

De kinderen schrikken dan enorm. Ik wil hen laten ervaren hoe een militair zich op uitzending in een wereld beweegt die van het ene moment op het andere compleet kan veranderen. Ineens wordt er iets van je gevraagd, moet je professioneel handelen en alert zijn. Ik gebruik op die manier het inlevingsvermogen van de klas zelf in mijn verhaal.”

Verzetsman in de klas

Toen Eric zelf dertien was, kwam er bij hem in de klas een verzetsman vertellen over de Tweede Wereldoorlog. “Dat maakte op mij diepe indruk. De kinderen aan wie ik mijn verhaal vertel hebben dezelfde leeftijd,” zegt Eric. “Ik moet mezelf wél altijd even bij elkaar rapen: de drive en de motivatie vinden om het verhaal te doen.

Je moet lekker in je vel zitten voor de klas, want het is best een heftig stukje levensverhaal dat je met de kinderen deelt.

Ik vind het belangrijk dat ik dat energiek en op een positieve manier – ook als het verhaal op zich niet positief ís – kan brengen.”

Luuk Hendrix gaat binnenkort beginnen als Veteraan in de Klas. Hij is twee keer naar Deh Rawod geweest – in 2007 en 2009 – als Minimi-schutter en mortierist. “Ik moet mijn vuurdoop nog krijgen bij dit project, maar de training heb ik al achter de rug. Het moet je natuurlijk een beetje liggen om met kinderen te praten. Ik heb meerdere keren meegedaan aan de kinderdoeweek, dus ik weet wel een beetje wat me te wachten staat en hoe ik iets moet uitleggen in Jip en Janneke-taal.”

Soms even niet

Je kunt bij het project intekenen op lezing-aanvragen van scholen. Eric: “Ik kies er soms voor even niet mee te doen. Een dienstmaat van mij heeft vorig jaar zelfmoord gepleegd. Ik meldde mij daarna een tijdje niet, dan komt het zo dichtbij.” Later is Eric wel weer gaan vertellen. “En nu kwam bij het verhaal over wat die collega heeft meegemaakt en de impact daarvan op zijn leven ook het verhaal over zijn dood. Als je dan merkt dat kinderen dat met interesse aanhoren en dat het hen aan het denken zet, dan is het de moeite waard voor een groep jongeren het verhaal nog eens te doen. De nadruk leg ik bij voorkeur op het waaróm: waarom gaan militairen op uitzending, waarom is het daar oorlog, waarom moeten we dat zien te voorkomen? Waarom is het zo heftig om in een oorlogssituatie te leven?”

Eric vind het leuk kennis over te dragen. “Ik had wat dat betreft ook best leraar willen worden. Ik wil dat het verhaal dat wij samen hebben gemaakt op uitzending niet in de vergetelheid raakt. Vraag een jongere nu naar wat er gebeurd is in Bosnië of in Libanon, en ze weten het niet. Logisch, ze waren er nog niet. Maar het is recente geschiedenis, en als íemand dat verhaal overtuigend aan hen kan vertellen is het denk ik wel de veteraan die erbij is geweest.”

Leren over can do mentaliteit

“Je moet het simpel houden én benaderbaar zijn. Dat is wat een Veteraan in de Klas moet kenmerken,” vindt Luuk. “Ik heb mensen op bermbommen zien lopen. Dat is een ervaring die heftig is, maar die je toch wel kunt delen met kinderen. Het is niet nodig hen op te zadelen met het beeld dat mij en mijn oud-collega’s nog op het netvlies staat.’

Het is mogelijk kinderen te vertellen hoe verdrietig zoiets is als het gebeurt, zonder de details precies te delen.

Luuk wil dat de kinderen ook iets meekrijgen van de motivatie van militairen. “Het militaire beroep is een manier van leven. Uitzendingen horen erbij. Daar ben je op gericht. Dat wil ik de kinderen ook graag laten inzien, dat je daar als groep naartoe werkt en klaar voor bent als je op uitzending bent. In het leger geldt een can do mentaliteit. Dat vinden ze denk ik wel leuk, dat spreekt kinderen aan. En toch kom je dan als militair – hoe goed je ook bent voorbereid – in een wereld die heel anders is dan wat je kent uit Nederland.” Zo leren veteranen scholieren over de waarde van vrede, vanuit hun eigen ervaringen met oorlog en conflict.