Mijn medaille - Ad
’In het aardedonker vreesde ik voor infiltranten.’
‘Ik heb nooit hoeven te schieten. Dus wat dat betreft heb je weinig aan me.’ Ad Joosse (83) kan maar duidelijk zijn als hij in een klas komt vertellen over zijn uitzending naar Nieuw-Guinea.
Tekst: Bureau Wijdeven
Dat Ad nooit een oorlogshandeling heeft hoeven plegen, vinden zijn jonge toehoorders helemaal niet erg. Zodra hij zijn spulletjes heeft uitgestald – een vlag, beeldjes, schelpen en een peniskoker – en in veteranentenue met batons voor het bord gaat staan, kun je een speld horen vallen. Zijn medailles laat hij thuis, die draagt hij alleen bij officiële gelegenheden. Achter een daarvan schuilt zijn verhaal. Hij noemt het ‘zijn grote avontuur’: zijn enige uitzending in 37 jaar Luchtmacht.
Exotische wereld
Nadat hij het doel van de missie uitgelegd heeft, vertelt hij de kinderen in geuren en kleuren over de exotische wereld waarin hij als Brabantse knaap van 24 terechtkwam. Hoe wel twaalf uur per dag de zon scheen. Over de filmprojector waarop hij bioscoopfilms afspeelde voor de manschappen. En over de kano waarmee hij na het werk ging vissen, voor 25 rupia’s gekocht bij de Papoea’s.
Als vliegtuig onderhoudschilder beleefde hij een relatief veilig bestaan. Maar angst was er wel. ‘s Nachts, als ik wacht moest lopen, was het aardedonker. Dan vreesde ik voor infiltranten. Zeker toen er onbekende onderzeeboten gesignaleerd waren.’ Zijn patrouillerende collega’s liepen meer risico. Op een dag keerde een Dakota niet op de afgesproken tijd terug op de basis. ‘Na twee uur wachten wisten we: die komen niet meer.’ Ze waren tegen een berg gevlogen. Het beroert hem nog steeds. ‘Het waren jongens waar je altijd mee samen was.’
Verraden
Het verhaal van Ad eindigt abrupt als Nieuw-Guinea wordt overgedragen aan de VN, die het eiland daarna aan de vijand, Soekarno, geeft. Nog steeds voelt Ad mee met de Papoea’s, die op den duur zelfbeschikkingsrecht in het vooruitzicht was gesteld. ‘De dag na de overdracht troffen we midden op onze startbaan een Hercules van Indonesië. Dat deden ze gewoon om het verlies van Nieuw-Guinea bij ons in te wrijven. Ik stond er met tranen in mijn ogen bij. Het was over en uit.’
Ondanks de nostalgie die Ad voelt over zijn uitzending, is het niet zijn bedoeling het militaire vak te propageren bij de jeugd. ‘Dat is nadrukkelijk niet de bedoeling van ‘Veteraan in de klas’, waar ik gastspreker voor ben. Het is een geschiedenis die scholen niet altijd vertellen. Ik vind dat kinderen ervan moeten weten. Zolang het me gegeven is, blijf ik dit werk doen.’
Een medaille is een officieel teken van erkenning en waardering, maar ook persoonlijk van grote betekenis door de herinneringen die eraan verbonden zijn. In de maandelijkse rubriek Mijn medaille vertelt een veteraan over een speciale medaille of een situatie waarin deze een belangrijke rol speelde.