‘Ik heb nooit één seconde spijt gehad van die 23 jaar bij Defensie’

Jong geleerd – oud gedaan
‘Ik ben op mijn 16e bij de marine begonnen en twee jaar later al op mijn eerste uitzending geweest als onderdeel van de Multinational Force & Observers die in de Sinaï een buffer moest vormen tussen Israël en Egypte. Dat was toen echt pure peacekeeping. Na terugkomst ben ik eerst nog gaan varen en in 1985 werd ik goedgekeurd voor het Korps Mariniers, waar ik een hele stevige opleiding heb gehad. Twee jaar later heb ik bij het Korps Commando Troepen ook nog mijn Groene Baret gehaald.’

‘Begin jaren ’90 diende Cambodja zich aan. Ik ben zelfs twee keer geweest, beide keren 6 maanden. Ik vond die uitzendingen prachtig, ik was blij dat ik kon worden ingezet voor waar ik al die jaren voor was opgeleid. Het was zwaar, divers en gevaarlijk en we hadden weinig contact met het thuisfront. Zelf was ik toen bloedfanatiek en conditioneel oersterk.’

Bosnië – the real deal
‘Pas na terugkeer heb je de tijd om na te denken over wat je meemaakt. Ik begon mijzelf te realiseren dat het misschien geen verstandige keuze was geweest om ook nog voor een 2e keer 6 maanden naar Cambodja te zijn geweest. Dat was ook het moment dat de burgermaatschappij begon te lonken en ik een verzoek deed om rechten te gaan studeren.’

‘Maar ineens was daar het verzoek om naar Bosnië uitgezonden te worden. En ik ben gegaan. Voor 6 maanden naar Sarajevo. Dat was de allermooiste tijd van mijn jaren bij defensie, we zaten daar in die belegerde stad met 6 mariniers op 300 meter van de vijand. Het was eigenlijk pure romantiek. Terwijl het ook levensgevaarlijk was. We hebben daar zoveel onder vuur gelegen. Dat ik daar levend uitgekomen ben, is echt een wonder. Cambodja was ongrijpbaar, maar Bosnië was gewoon regelrecht levensgevaarlijk. Het refrein van ‘Crazy’ van Seal vat onze tijd daar in Sarajevo goed samen:

‘But we’re never gonna survive, unless
We get a little crazy
No we’re never gonna survive, unless
We are a little crazy’

PTSS
‘Eenmaal terug in Nederland was ik compleet van de kaart. Ik bleek zware PTSS te hebben. Jaren later hebben ze die schade kunnen herleiden tot mijn eerste uitzending naar Cambodja. De acceptatie van de psychische schade die ik in die 23 jaar bij defensie heb opgelopen heeft heel lang geduurd bij mij en hoe raar ook ik heb geen seconde spijt van mijn jaren bij defensie. Ik ben altijd – ook in mijn meest zwarte en zware jaren – blijven werken, bij verschillende werkgevers.’

Help ze thuiskomen
‘Ook al hou ik van mijn werk, de echt passie komt pas ’s avonds als ik bezig ben met de stichtingen & verenigingen waarin ik mij inzet voor veteranen. Ik zet mij al een kwart eeuw in voor het COM (Contact Oud en actief dienende Mariniers), al meer dan 10 jaar voor het Veteranen Instituut en al 5 jaar voor de DMRC (Dutch Marines Rowing Challenge), waar we roeien voor ‘buddy’s in nood’. En ik heb net weer een stichting opgezet die voortkomt uit de Rowing Challenge: ‘Help ze thuiskomen’. Onze stichting is gericht op erkenning & begrip van PTSS. Wetenschappelijk, maatschappelijk en individueel. Bijzonder is dat wij ons richten op alle geüniformeerde beroepen.’

Beau en de Veteranen
‘Ik heb lang nagedacht of ik mee moest doen aan het programma van Beau. Maar achteraf kan ik zeggen dat ik het nodig had om echt in het reine te komen met mijn verleden. Even weg uit Nederland, terug de natuur in, gescheiden van huis en haard om het laatste stukje boosheid weg te krijgen. Dergelijke interventies op PTSS zijn zo belangrijk.’

Gevochten voor mijn leven
‘En ineens lagen mijn vrouw en ik begin dit jaar met corona in het ziekenhuis, terwijl ik meester was in het uitvoeren van de maatregelen. De beelden vanuit Bergamo hadden mij bang gemaakt, ik ben astmapatiënt, control freak en ik heb een voorbeeldfunctie in mijn werk als manager in het OV. Uiteindelijk belandde ik op de IC en heb zelfs afscheid genomen van mijn vrouw. Ik kon niet meer, ik heb 3 weken aan de beademing en in kunstmatige slaap gevochten voor mijn leven. Maar ik leef nog, ik ben dankbaar en gezegend.’

Witte Anjerprijs
De nominatie voor de Witte Anjerprijs voelt als een dank je wel voor mijn 25 jaar inzet voor anderen. Voor mij is de nominatie op zich al een prijs, het voelt als spelen in de Champions League. Juist ook omdat de voordracht komt vanuit de gerenommeerde instituten die zich bezighouden met veteranen en zeg nou zelf iedereen geniet toch van een schouderklopje en een compliment.