Veteraan Jan-Willem met assistentiehond Jacky in erecouloir
Veteraan Jan-Willem (49) uit Maasland en zijn assistentiehond Jacky staan op 4 mei in de erecouloir op de Dam.
Het is dit jaar precies 30 jaar geleden dat hij werd uitgezonden naar Bosnië. Jan-Willem ziet de Dam als een mooi afsluitmoment voor zichzelf en is trots om daar te mogen en kunnen staan. Tegelijkertijd staat hij daar voor de veteranen voor wie uit het leven stappen na thuiskomst, de enige uitweg was.
Fotograaf: Birthe Kulik
‘Voor hen die door het werken aan vrede gekwetst raakten en uit respect voor diegenen voor wie deze last te zwaar werd.’ Jan-Willem kent de tekst, die op het Nationaal Monument voor Vredesoperaties in Roermond staat, uit zijn hoofd. Vooral de passage ‘voor diegenen voor wie deze last te zwaar werd’ raakt hem. “Er zijn veteranen die een einde aan hun leven hebben gemaakt, omdat het leven voor hen te zwaar werd na thuiskomst van een vredesoperatie”, vertelt Jan-Willem.
“Sinds kort kan ik op een goede manier terugkijken op mijn uitzending, daarom sta ik op 4 mei trots op de Dam.”
De impact van een uitzending
“Een uitzending kan flinke impact hebben op het leven van jou en je gezin”, vervolgt hij zijn verhaal. “Dat heb ik zelf ervaren. Zoals ik ook uit eigen ervaring weet hoe het is om niet meer verder te willen. Bij mij is het kwartje gelukkig de goede kant op gevallen. Het doet pijn dat sommige veteranen een andere keuze hebben gemaakt. Voor hen sta ik op 4 mei in de erecouloir.’’
Geluiden en geuren
Jan-Willem werd van september 1994 tot maart 1995 als dienstplichtig militair met het 1 (NL/B) VN transportbataljon uitgezonden naar Bosnië. “Ik was 20 jaar, net klaar met school, en had geen idee in wat voor situatie ik terecht zou komen. Je kunt veel leren voordat je wordt uitgezonden, maar niet hoe het is om in oorlogstijd in een land te zijn. Geluiden, geuren, onbekende plaatsen en situaties; de werkelijkheid is altijd anders dan je had bedacht of gepland. Als je 20 bent, gaat er zoveel langs je heen. Pas later besefte ik wat voor schrijnende dingen ik allemaal had gezien. Die geuren, geluiden en beelden zijn lang, heel lang, blijven hangen.”
Mooi afsluitmoment
Het is dit jaar precies 30 jaar geleden dat Jan-Willem op uitzending ging. “En eigenlijk kan ik pas sinds kort op een goede manier terugkijken op mijn uitzending naar Bosnië. Ik heb EMDR-therapie gehad om de herinneringen en beelden in mijn hoofd neutraler te maken. Het gaat goed met me; ik doe waardevol vrijwilligerswerk in een ontmoetingscentrum voor ouderen met dementie. Dat het beter met mij gaat, in combinatie met de mijlpaal van 30 jaar, maakt dat ik dit jaar graag op de Dam wil staan. Ik zie het voor mezelf als een afsluitmoment dat ik daar na 30 jaar met trots kán staan en in vrijheid goed kan terugkijken op het verleden.”
Geleidehond Jacky
Jan-Willem wordt op de Dam vergezeld door zijn trouwe assistentiehond Jacky van het Koninklijk Nederlands Geleidehonden Fonds (KNGF). De labrador is opgeleid om mensen met een posttraumatische stressstoornis (PTSS) emotionele steun en afleiding te bieden.
“Jacky is een fantastisch lief dier”, zegt Jan-Willem. “Ze merkt veranderingen in mijn gedrag op en kalmeert me. Spelen met Jacky leidt me af van mijn angsten en trauma’s. Ze zorgt ervoor dat ik vaker de deur uit ga. Dankzij haar voel ik me veiliger en meer ontspannen.”
Spannend, maar een enorme eer
In de erecouloir op de Dam staan, Jan-Willem vindt het ‘retespannend’, zegt hij. “Eigenlijk vind ik alles buiten Maasland al spannend. Tussen zoveel mensen op de Dam staan, is dus wel een dingetje. Maar met Jacky durf ik alles. En vooral de gedachte aan degenen voor wie ik dit doe, zorgt ervoor dat ik vol trots en met veel respect op de Dam zal staan. Ik vind het een enorme eer.”
Erecouloir online
Lees meer verhalen van veteranen die dit jaar en eerdere jaren in de erecouloir staan.
