Irak

13 juni 2024
Deel dit bericht:
Golfoorlog / Irak 1990-1991

Al snel na het einde van de Koude Oorlog kregen de Verenigde Naties (VN) te maken met een nieuw conflict in het Midden-Oosten. De Irakese strijdkrachten van dictator Saddam Hoessein vielen op 2 augustus 1990 het olierijke Koeweit binnen. Binnen de sterk gewijzigde internationale verhoudingen smeedde de Amerikaanse president George Bush een internationale coalitie die met toestemming van de VN Koeweit te hulp schoot en de Irakese troepen begin 1991 uit Koeweit verdreef.

  • 11
    Missies
  • 17.000
    Ingezette Nederlandse militairen
  • 2
    Omgekomen Nederlandse militairen
Een groep Nederlandse militairen op hun kamp in irak
Foto's: NIMH / MCD

Aanloop naar de Golfoorlog

Nederland nam niet deel aan de gevechtsoperaties, maar leverde wel een militaire bijdrage aan de ondersteunende operaties. In de aanloop naar de Golfoorlog stuurde Nederland onder meer fregatten naar de Perzische Golf en luchtverdedigingeenheden naar Zuid-Turkije en Israël.

Een chinook en helikopter in de lucht tijdens de SFIR missie

Provide Comfort

Nadat het Irakese leger uit Koeweit was verdreven, leverde Nederland een krijgsmachtbrede bijdrage aan de hulpoperatie Provide Comfort in Noord-Irak, waar Nederlandse genisten en mariniers vluchtelingenkampen voor Irakese Koerden bouwden en beveiligden.

Irak 2003 – 2005

Na de eerdere betrokkenheid bij de Golfoorlog werden in 2003 opnieuw Nederlandse militairen naar Irak uitgezonden. Nadat Irak jarenlang de in 1991 opgelegde VN-wapeninspecties had tegengewerkt, verloren de Amerikanen hun geduld. Samen met enkele bondgenoten vielen zij zonder VN-mandaat in maart 2003 Irak binnen en brachten het regime van Saddam Hoessein ten val. Vervolgens werd via de VN de multinationale stabilisatiemacht Stabilisation Force Iraq (SFIR) in het leven geroepen voor de wederopbouw van het land.

Nederland stelde voor deze stabilisatiemacht een mariniersbataljon ter beschikking. Dit bataljon werd versterkt met een geniecompagnie, een helikopterdetachement en een veldhospitaal. Het Nederlands bataljon ging in Zuid-Irak de orde handhaven, openbare voorzieningen herstellen en helpen met de opbouw van Irakese veiligheidsorganisaties. Nadat de mariniers begin 2004 door een landmacht-bataljon waren afgelost, verslechterde de veiligheidssituatie door ontwikkelingen in andere delen van Irak. Nederlandse militairen raakten vaker bij gewapende incidenten betrokken. Twee Nederlandse militairen kwamen door aanslagen om het leven.

Irak 2014 – heden

Vanaf 2014 heeft Nederland militairen uitgezonden naar Irak om de Irakezen en de Koerden te ondersteunen in hun strijd tegen de Islamitische Staat (IS). Nederland nam deel aan twee missies van de internationale coalitie: Air Task Force Middle East (ATF ME) en Capacity Building Mission Iraq (CBMI). De Nederlandse bijdrage aan ATF ME bestond uit een zestal F-16’s die vanuit Jordanië opereerden. Samen met een aantal andere landen ondersteunden de F-16’s troepen op de grond met Close Air Support. Bovendien vielen de jachttoestellen vielen IS-doelen aan, zoals logistieke opslagplaatsen en wapendepots.

De Nederlandse deelname aan ATF ME was in 2016 afgerond, maar werd in 2018 voor de duur van een jaar hervat. Begin 2019 keerden de F-16’s en het grondpersoneel terug naar Nederland.

Een F-16 in actie in de lucht

Trainingsmissie in Erbil

Sinds het begin van de strijd van de internationale coalitie tegen de IS waren tientallen Nederlandse militairen in het teken van de CBMI gelegerd in Erbil (Noord-Irak). De Nederlandse instructeurs leidden Iraakse strijdkrachten op, inclusief Koerdische strijdkrachten (Peshmerga). De training richtte zich vooral op de verhoging van hun militaire capaciteit. In verband met COVID-19 werd de Nederlandse trainingsmissie in april 2020 stilgelegd. De Nederlandse trainers keerden terug naar Nederland. In het licht van de verschuiving naar institutionele advisering, besloot de anti-ISIS coalitie om alle trainingen stop te zetten. Daarmee kwam een einde aan deze Nederlandse trainingsbijdrage. Enkele Nederlandse stafofficieren die op dit moment nog in Erbil verblijven, houden zich bezig met de transitie van training naar advisering.

Training en advies

Nederlandse special operations forces voorzagen Iraakse en Koerdische strijdkrachten tot het voorjaar van 2018 voor, tijdens en na gevechtssituaties van training en advies, maar namen zelf niet deel aan gevechten. In 2018 leverde  Nederland op verzoek van de coalitie chirurgische teams voor het Amerikaanse Role 2 hospitaal op de op Al Asad Air Base in Irak.

Sinds december 2018 nemen twee Nederlandse militaire adviseurs deel aan de NAVO-(capaciteitsopbouw)missie in Irak (NMI). Deze missie richt zich op het versterken van de Iraakse veiligheidssector. Dit gebeurt via training en advies aan het Iraakse ministerie van Defensie.

Leestips

Alle missies in Irak

In het overzicht staan alle missies in Irak. Klik op de missie voor meer informatie.