Mee met Terugkeerreizen: het reisverhaal van Anne
Vanuit de invalshoek van een geestelijk verzorger
Anne Zweers is geestelijk verzorger bij Defensie. Hij gaat als begeleider mee met de Terugkeerreizen naar Bosnië. Hoe ervaart hij de reis? Anne vertelt.
Kerels en meiden van toen
Als voorbereiding op de reizen, bekijkt Anne oude opnames en documentaires terug. ‘’Je ziet dan vooral twintigers en dertigers. Als je elkaar dan voor het eerst ontmoet tijdens de voorbereidingsdag, dan ben ik op zoek naar die mensen. Totdat ik me realiseer: dit zijn die kerels en meiden van toen! Dat zijn de mannen en vrouwen geworden van nu.’’ De deelnemers hebben de draad weer opgepakt. Ze hebben banen, partners en kinderen. De meesten is het gelukt om verder te gaan maar soms is er iets gestokt.
Iedereen doet het op zijn eigen manier
Gedurende de reis leer je elkaar steeds beter kennen. Je merkt dan hoe iedereen op zijn/haar eigen manier de tijd in Bosnië met zich meedraagt. De één draagt dat mee als een zware last. De denkbeeldige rugzak weegt zwaar en afgooien lukt niet goed. Terwijl de ander het uiteindelijk als een goede herinnering ziet.
‘’Het kan voelen als een steentje in de schoen’’ vertelt Anne. ‘’Je hebt er last van en je moet het kwijt. En soms kom je tijdens de reis erachter dat je dat steentje onbewust in je broekzak meedraagt. Het beïnvloed je leven meer dan je dacht. Tijdens de reis kun je het steentje uit je schoen halen en achter laten. Het is mooi om te zien dat er iets verschuift bij de reizigers. Zowel voor bij veteranen als hun relaties.’’
Elkaar begrijpen
‘Kijk! Kijk! Hier!’ Dat hoor je vaak tijdens de reis. Bijvoorbeeld bij een (voormalige) observatiepost, bij een brug waar iemand alleen overheen moest of op de plek waar de veteraan werd aangevallen en moest maken dat je wegkwam. Op die plekken is soms niet eens zoveel meer te zien. Maar die plekken brengen de deelnemers terug naar de tijd en de ervaring van toen.
Anne: ‘’Deze dagen kunnen je terugbrengen bij een gebeurtenis waar je nog nooit over hebt gesproken. Het maken van de terugkeerreis kan helpen bij het verwerken. Je kunt het ter plaatsen delen met een reisgenoot, je relatie of een reis(bege)leider. Door beeld en geluid toe te voegen aan je herinnering kan de ander je begrijpen.’’
“Op reis gaan is thuiskomen bij jezelf.”
Een ander licht
‘’Een mooie wijsheid is: Op reis gaan is thuiskomen bij jezelf. Dat is voor mij als geestelijk verzorger misschien wel de beste samenvatting van waar je met deze terugkeerreis op hoopt. En wat je ook daadwerkelijk ziet gebeuren!’’ vertelt Anne. Gedurende de reis worden lichtjes ontstoken op een aantal gedenkplaatsen. Volgens Anne is dat een zichtbare wens van vrede en rust. ‘’We denken dan aan die kerels en meiden van toen en aan de mannen en vrouwen van nu.’’