Tijdens een Terugkeerreis van het Nederlands Veteraneninstituut volgde de Evangelische Omroep (EO) Dutchbat III-veteranen en hun naasten. Een fotoreportage van de reis verscheen in Checkpoint 04-2025.
Srebrenica
Op 11 juli 1995 viel de enclave Srebrenica, dit jaar 30 jaar geleden.
De VN-Veiligheidsraad richtte begin 1992 de United Nations Protection Force (UNPROFOR) op, om de oorlog in voormalig-Joegoslavië tegen te houden. Nederland leverde met een verbindingsbataljon en een transporteenheid van het begin af aan een flinke bijdrage aan deze vredesmacht.
De luchtmacht en de marine namen vanaf 1992-1993 deel aan belangrijke ondersteunende operaties, terwijl tientallen Nederlandse militairen in de regio deelnamen aan kleinere politie- of waarnemingsmissies. Het meest gezichtsbepalend was de inzet van een bataljon van de Luchtmobiele Brigade in de Bosnische moslim-enclave Srebrenica. Deze Nederlandse missie in Srebrenica eindigde dramatisch toen Bosnische Serviërs de enclave in juli 1995 veroverden en vervolgens meer dan 8.000 Bosnische moslims vermoordden.
De Nederlandse militairen die destijds aanwezig waren (Dutchbat III), hebben gedaan wat ze konden, maar hadden uiteindelijk niet de mensen en middelen om dit drama te voorkomen. Ze waren op een onmogelijke missie gestuurd. Deze grootste genocide in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog liet diepe littekens achter – ook bij hen die uitgezonden waren om vrede te brengen.
Kijktip: Terug met Dutchbat
De Evangelische Omroep (EO) heeft in 2025 in samenwerking met het Nederlands Veteraneninstituut de documentaire ‘Terug met Dutchbat’ geproduceerd. De tweedelige docu geeft een indringend beeld van de ervaringen van vijf Dutchbat III-veteranen en hun relaties tijdens een terugkeerreis naar Bosnië.
‘Terug met Dutchbat’ wordt op vrijdag 11 en 18 juli om 22:10 uur uitgezonden op NPO2.
Kijktip: Machteloze missie
Voor de documentaireserie ‘Srebrenica – de machteloze missie van Dutchbat’ (2020) sprak Coen Verbraak met veteranen die de val van Srebrenica van dichtbij meemaakten. De documentaire bestaat uit drie afleveringen.
Uitleg: Dutchbat 3 en de val van Srebrenica
In deze video wordt de val van Srebrenica en de rol van Dutchbat 3 uitgelegd. De video is gemaakt in samenwerking met het Nederlands Instituut voor Militaire Historie, Vereniging Dutchbat 3, Stichting Dutchbat en het Ministerie van Defensie.
Verhalen van veteranen
Benieuwd naar de verhalen van veteranen die deelnamen aan de missie UNPROFOR? Bekijk hier een selectie van interviews en achtergrondverhalen:
Nieuwe herinneringen maken zodat de oude minder pijnlijk worden. Dat is volgens luitenant-kolonel b.d. Charlie Malschaert ook een doel van de terugkeerreizen voor de Dutchbat III-veteranen. Malschaert begeleidt drie keer per jaar een groep die opnieuw naar Bosnië gaat.
Sinds 1991 verkeerde voormalig Joegoslavië in staat van burgeroorlog. Deze oorlog kreeg veel media-aandacht in Nederland, waarin vaak werd opgeroepen tot militair ingrijpen.
Bosniëveteraan Ebel Dijkman maakte in juli 1995 met Dutchbat 3 de val van de enclave Srebrenica mee.
Menno Wiersma werd kort na zijn opleiding bij de Luchtmobiele Brigade ingedeeld bij het Support Command. Hij was chauffeur op een tankwagen.
Veteraan Johan werd uitgezonden naar Bosnië. En dat was een uitzending met veel impact.
Angelique en Yvjonne maakten in het voormalig Joegoslavië veel mee en werden vrienden voor het leven.
Double Dutch was de naam van het radioprogramma dat René de Graaf en Michael Caffin presenteerden tijdens de missie van Dutchbat III.
Interviews
In de Interviewcollectie Nederlandse Veteranen (ICNV) zijn meer dan honderd interviews te beluisteren met veteranen die uitgezonden zijn geweest naar Voormalig-Joegoslavië. Het merendeel van deze interviews is te beluisteren na inloggen/registratie.
Harm Hiddink meldde zich als dienstplichtig soldaat vrijwillig aan voor een uitzending naar Bosnië.
Veel veteranen zullen de situatie hebben meegemaakt dat je hart zegt: ‘doe dit’, maar dat de regels zeggen: ‘mag niet’. Wat dóe je dan?
De ‘blocking position’ geeft de grens aan waar de Bosnisch-Servische opmars in juli 1995 moet stoppen. Paul Boomsma wordt op pad gestuurd om dit te helpen realiseren.
Meer informatie over Srebenica en Dutchbat 3
- Bekijk onze Dutchbat III pagina voor informatie over het onderzoek ‘Focus op Dutchbat III’ en de terugkeerreizen voor DB3-veteranen.
- Veteraan in de Klas heeft een dilemmaprogramma ontwikkeld over de val van Srebrenica, voor het voortgezet onderwijs.
- Checkpoint 04-2020 stond uitgebreid stil bij Srebrenica. Checkpoint 06-2020 verscheen met een speciale bijlage over Srebrenica en de Nederlandse media.
- Vereniging Dutchbat 3 voor veteranen.