‘Hij kreeg nooit de erkenning die hij verdiende’
Ruim negenhonderd Nederlanders stierven tijdens de Slag in de Javazee, maar Henk wist de torpedo-aanval te overleven. Het geluk bleek echter van korte duur. Henk viel in handen van de Japanners en werd krijgsgevangene. Jarenlang heeft hij dwangarbeid verricht aan de Birma-spoorlijn. Henk overleed voordat hij erkend en geëerd werd als KNIL-veteraan. Zijn verhaal kan hij zelf niet meer vertellen; daarom doet dochter Peggy dat voor hem.
Peggy werkt zelf al 40 jaar als burger voor Defensie: ‘ik ben erin gerold, dat heeft geen link met het militaire verleden van mijn vader.’ Haar vader Henk sprak namelijk nooit over de jaren waarin hij dienstplichtig KNIL militair was: ‘hij was niet zo’n prater’. Peggy leerde pas meer over haar vaders diensttijd toen hij in 2012 werd uitgenodigd voor de 70-jarige herdenking van de Slag in de Javazee. Naar aanleiding van de herdenking werd Henk geïnterviewd door het radioprogramma Onvoltooid Verleden Tijd.’Toen ik bij dat interview zat, heb ik meer dingen gehoord dan hij ons ooit daarvoor had verteld.’
In 1941 werd Henk van school geplukt en moest toen in dienst. Hij werd bij de Zeemacht geplaatst en voer op de Hr. Ms. Kortenaer: ‘Hij zat nog maar net op dat schip en toen werd het getorpedeerd in de Slag in de Javazee. Hij dacht alleen maar: ‘hoe kom ik uit dit koude water?’ Pas uren later werd Henk opgepikt door een geallieerd schip. ‘Ze werpen netten uit en iedereen in het water moest maar zien hoe ze aan boord klommen. Hij kreeg droge kleren en een slok rum, maar werd de volgende dag weer aan wal gezet. Daar werd hij niet veel later krijgsgevangen gezet door de Japanners en naar de Birma spoorlijn gebracht.’
Het krijgsgevangenschap was loodzwaar. ‘Mijn vader liep difterie op tijdens het werken aan de spoorlijn, op een gegeven moment was hij heel zwak.’ Bij groot toeval trof hij daar zijn broer, die in de kantine borden stond op te scheppen. ‘Hij had z’n broer vier jaar niet gezien – hij moest bij de Landmacht in dienst. Ze hebben toen geruild van plaats tot mijn vader was opgeknapt. Mijn vader heeft daarna altijd gezegd: mijn broer heeft mijn leven gered.’
Na de oorlog belandde Henk in Nieuw-Guinea. Daar ontmoette hij zijn vrouw en kreeg hij twee dochters. In 1962 migreerde de familie naar Nederland, hier hebben zij zich altijd thuis gevoeld. Jaren later bezochten de twee broers en hun families de Birma spoorlijn. Dat was voor de vader en oom van Peggy erg emotioneel.
Peggy haar vader was trots toen hij in 2012 werd uitgenodigd bij de herdenking van de Slag in de Javazee in de Kloosterkerk in Den Haag. Daar schudde hij ook de hand van (toenmalig) Prins Willem-Alexander. Het eerbetoon voor KNIL-veteranen op de Zwaluwenberg vond pas in oktober 2017 plaats, te laat voor de vader en oom van Peggy. Zij overleden in maart 2016 en september 2017. ‘Mijn vader heeft gedaan wat hij moest doen. Het eerbetoon op de Zwaluwenberg had mijn vader heel bijzonder gevonden.’