Jasper Ragetlie: 80 jaar Korps Commandotroepen

Veel opdrachten mogen niet worden besproken

In de Interviewcollectie Nederlandse Veteranen (ICNV) zitten niet veel interviews met commando’s. De reden waarom laat zich makkelijk raden; over veel opdrachten mogen commando’s niet praten. Een opvallend interview is daarom die met Jasper Ragetlie. Hij vervulde in 1992 zijn militaire dienstplicht bij het Korps Commandotroepen. Hij tekende voor drie jaar bij en werd in die periode twee keer uitgezonden naar het voormalige Joegoslavië. Van juli 1994 tot januari 1995 maakte hij als groepscommandant bij een verkenningspeloton van de 108e Commandotroepencompagnie deel uit van Dutchbat-II in Srebrenica. In 1996 maakte hij deel uit van IFOR-1 dat in Centraal-Bosnië actief is. Na afloop van zijn contract studeerde hij beleidswetenschappen, was een tijdje wethouder in Deurne en directeur van een welzijnsorganisatie. Als reservist maakte hij in de zomer van 2009 deel uit van het Provinciaal Reconstructie Team in Uruzgan waar hij adviseerde over bestuurlijke kwesties. Sinds kort is hij als stafofficier weer in dienst van Defensie.

De commando’s in Srebrenica

In Srebrenica werden de commando’s voor verschillende taken ingezet. De belangrijkste taak was waarnemen en verkennen. Doel was de enclave in kaart brengen, nieuwe routes verkennen en informatie vergaren over de lokale bevolking en de strijdende partijen. Daarnaast dienden de commando’s munitiedepots en smokkelroutes lokaliseren. Ook legden zij informatie over de aanwezigheid van gewapende moslims in de enclave vast en maakten beelden van het overschrijden van de enclavegrens door Bosnisch-Servische troepen.
“Formeel mochten de moslimstrijders er in de enclave niet zijn en mochten ze ook geen wapens hebben”, aldus Ragetlie. Dutchbat moest de moslimstrijders ontwapenen en hun wapens in het weapon colletion point opslaan. (…) Pogingen die Dutchbat daartoe ondernam, liepen op niets uit. Ragetlie vroeg zich of dit in humanitair opzicht wel een goed idee was, “(…) want Dutchbat was natuurlijk niet in staat om de enclave te verdedigen en moet je de mensen dan hun laatst redmiddel dan ook afpakken[?] (…) Dus wat dat betreft heb ik er niet zoveel wroeging bij dat we niet in staat zijn geweest om tot volledige demilitarisering over te gaan.”

Bij het verkennen van nieuwe routes kregen ze assistentie van personeel van de Explosieven Opruimingsdienst. Op hun beurt zorgden de commando’s voor de beveiliging van de explosievenopruimers als die op pad gingen om een klus te klaren. Het zwaar geaccidenteerde terrein maakte de patrouilles zwaar. Regelmatig lagen de commando’s onder vuur of werden ze door de strijdende partijen geïntimideerd. Het heuvelachtige en beboste terrein was onoverzichtelijk. Overal konden gewapende strijders opduiken en het mijnengevaar was groot.

Peacekeeping faalde

Ragetlie is achteraf gezien weinig positief over het optreden van de VN als peacekeeper in voormalig Joegoslavië. “De hele missie had natuurlijk een filosofie onder zich liggen dat paste bij het conflict dat daar plaatsvond. Het idee dat je met neutrale troepen strijdende partijen uit elkaar kan houden en vervolgens tot vrede kan bewegen, is misschien in theorie wel een goed bedacht idee maar op de Bosnische grond zelf totaal niet passend, het werkte daar helemaal niet. Dat kon je ook goed zien tijdens de tweede uitzending die ik had, die onder de NAVO-vlag plaatsvond, daar zat veel meer macht en gezag achter met als gevolg dat het wel lukte om een vrede af te dwingen.”

Onderlinge saamhorigheid

Volgens Ragetlie waren de commando’s onderling goed in staat om elkaar op te vangen. Dat hadden ze ook geleerd tijdens hun opleiding. “De buitenwereld denkt dat het een hele macho wereld is – allemaal stoere mannen –, maar als je er zit dan kom je erachter dat het een heel sociaal nest is waarbij aandacht is voor elkaar en dat er ook ruimte is om het ergens moeilijk mee te hebben.” De commando’s hebben een belangrijke onderlinge regel. “Als een iemand ergens een heel slecht gevoel bij heeft, moet hij dat vooral zeggen. (…) Dan zetten we de auto’s stil en dan gaan we het er met elkaar over hebben waarom is je gevoel zo slecht. Het klinkt misschien raar, maar ook bij dat soort verkenningen doet gevoel er toe. Op de één of andere manier werken je zintuigen volop en dat geeft ook een soort van gevoel, intuïtie, het is goed of het is slecht, ik vertrouw het niet. (…) Je ruikt de dreiging, als er iets niet klopt. (…) En daar moet je ruimte voor bieden, binnen de groep. (…) Geef elkaar de ruimte om het er over te hebben en samen te beslissen wat doen we.”

Interview

Het hele interview met Jasper Ragetlie is online te beluisteren.

Meer lezen:

Alex Krijger en Martin Elands, Het Korps Commandotroepen 1942-1997 (Den Haag, Sdu uitgevers, 1997).

Jasper Ragetlie, ‘Het NIOD-rapport vanuit de compound verkend’, Socialisme & Democratie, nr. 5/6 (2002), 98-104.

Janke Rozemuller, ‘Dikke pluim voor Veteranenwet, Bosnië- en Afghanistanganger Jasper Ragetlie is nu wethouder’, Checkpoint, nr. 4 (2012), 33.

Arthur ten Cate en Martijn van der Vorm, Callsign Nassau. Het moderne Korps Commandotroepen, 1989-2012 (Amsterdam, Boom uitgevers, 2012).