Op uitzending in Leeuwarden

Nee, Kelsey is niet de piloot van de MQ-9 Reaper. Als de 22-jarige sergeant van 306 Squadron vertelt over haar werk, dan is dat een van de vragen die ze het vaakst te horen krijgt. Een drone besturen van elf meter lang en met een spanwijdte van twintig meter, groter dan een F-16, is een vak apart. Bovendien wacht de Koninklijke Luchtmacht nog altijd met smart op de eerste vier reapers. Wel is Kelsey sinds 2016 werkzaam als beeldanalist. ‘Ik heb een inlichtingenopcapaciteitleiding gedaan en was goed in herkenning, dus dan “ben je ervan”’, vertelt Kelsey lachend.

Bij de luchtmacht werken in totaal zo’n twaalf beeldanalisten, allemaal in Leeuwarden bij 306 Squadron. Dit Squadron is in 1953 opgericht als foto-verkenningseenheid en is in de jaren negentig onder meer actief tijdens de oorlog in voormalig Joegoslavië. Later is de eenheid belast met de opleiding van piloten. Het squadron werd in 2010 gedeactiveerd, en in 2016 weer in het leven geroepen met het oog op de komst van vier onbemande MQ-9 Reaper-verkenningsvliegtuigen. 306 heeft ook beeldanalisten en inlichtingenspecialisten in dienst. Al sinds december 2016 leveren zij zogeheten PED-capaciteit (processing, exploitation and dissemination). Zij analyseren beelden die zijn gemaakt in het Midden-Oosten en Afghanistan door onbemande verkenningstoestellen van coalitiepartners.

Met deze inlichtingenproducten ondersteunt 306 Squadron landen die actief zijn in de anti-ISIS-coalitie en missie Resolute Support (Afghanistan). Als beeldanalist zit sergeant Kelsey dus de hele dag naar een scherm te kijken, maar ze zegt dat dit heel afwisselend kan zijn. ‘De beelden die we scannen kunnen heel specifiek zijn, bijvoorbeeld een gebouw dat we in de gaten moeten houden, maar ook heel globaal, zoals het bekijken van een berggebied. Als we iets bijzonders zien, dan maken we een ‘product’. Dat betekent dat we een foto van de situatie maken, deze naar het hoofdkwartier in Qatar sturen, die daarmee vervolgens de ‘klant’ kunnen inlichten.’

Die ‘klant’ kan een militaire eenheid zijn die met een konvooi op weg gaat en van tevoren wil weten hoe de weg er-uitziet. Kelsey: ‘Het komt voor dat als ik de dag erna daar weer kijk, de weg op bepaalde plekken hersteld is op basis van mijn inlichtingen. Je ziet dus direct resultaat van je werk en dat maakt het boeiend. Ook zie ik weleens dingen die ik later in het nieuws voorbij zie komen. Bijvoorbeeld de overstromingen in Irak, begin 2020. Verder heb ik wel tunnels ontdekt, mensen met wapens en bepaalde voertuigen.’ De grootste uitdaging voor Kelsey is om altijd scherp te blijven. ‘Het komt voor dat je, bij wijze van spreken, de hele dag naar een zandkorrel zit te kijken. Maar als je weet dat daar wat gaat gebeuren, dan kan zelfs die zandkorrel interessant zijn. Je leert de verschillende gebieden goed kennen. Ik herken tegenwoordig aan een coördinaat waar we naartoe gaan.’

Op uitzending?
Het werk van sergeant Kelsey houdt in feite in dat ze continu op uitzending is. Kelsey: ‘Formeel is dat niet zo, maar wij zijn continu operationeel bezig en ik zie veel meer dan veel veteranen die één of twee keer op uitzending zijn geweest.’ Een medaille krijgt ze er niet voor, hoewel ze tegen haar verwachting in, toch een keer ‘echt’ op uitzending kon. Van oktober 2019 tot eind januari 2020 werd ze gestationeerd op het hoofdkwartier in Qatar. ‘Daar mocht ik leidinggeven aan de beeldanalisten en screeners, van wie sommigen dertig jaar ervaring hadden. Dan sta je daar, 22 jaar oud, vrouw, blond haar, en moeten ze naar jou toe met hun vragen. Het ging mij goed af en als je laat zien wat je kunt, dan is het al snel heel normaal.’

Hoewel het leidinggeven haar goed afging, ziet sergeant Kelsey zich nog wel een aantal jaren als beeldanalist werken. ‘Deze manier van opereren is echt iets van de toekomst. Het werken met een drone betekent dat er weinig mensen hoeven worden uitgezonden waardoor de persoonlijke risico’s en de logistieke ‘voetafdruk’ beperkt blijven. Zo dragen we op afstand bij, maar zitten er tegelijkertijd met de neus bovenop. Een nieuwe manier van werken waarvan we de effecten, positief en negatief, nog niet compleet kunnen overzien. Behalve dat we na een werkdag gewoon naar huis gaan.”