"Vrijwel altijd zeggen leerlingen dat ze het niet aan mij kunnen zien."

Een hoger doel

Na zijn terugkomst, nog voordat het Nederlands Veteraneninstituut bestond, begon Jurgen al met gastlessen geven aan leerlingen. “Ik rolde er eigenlijk vanzelf in toen ik terugkwam van mijn missie. Mijn moeder was toen juf op een basisschool en vroeg of ik een keer iets voor haar klas wilde komen vertellen. Dat was net twee weken nadat ik thuis was. Toen bestond het programma Veteraan in de Klas of het Nederlands Veteraneninstituut, helemaal nog niet. Toen is dus het balletje al gaan rollen. Steeds meer leraren en leraressen vroegen of ik mijn verhaal wilde doen voor de klas. Dat vond ik toen eenvoudigweg leuk om te doen, maar toen het Nederlands Veteraneninstituut werd opgericht veranderde dat ook echt naar een missie. Een soort hoger doel om mijn verhaal te delen.

Dat kwam voornamelijk doordat ik zag hoe de maatschappij veranderde. Mensen hebben geen goed besef van wat oorlog betekent. Enerzijds is het fijn dat ze die afstand hebben van het onderwerp. Anderzijds vind ik het wel belangrijk om het te hebben over hoe je vrede en veiligheid met elkaar bewaakt. Vooral hoe dat er ook voor zorgt dat je met elkaar oorlog kan voorkomen. Tijdens mijn gastlessen vind ik het belangrijk om te laten zien dat je oorlog ook voorkomt door elkaar altijd te respecteren, hoe moeilijk dat ook kan zijn en hoe klein die acties ook kunnen zijn. Dat is nu mijn missie geworden, daarom ben ik doorgegaan als gastspreker.”

In spijkerbroek voor de klas

Tijdens zijn gastlessen draagt Jurgen zijn uniform niet. “Dat uniform staat voor een tijd die ik heb afgesloten. Ik ben er trots op, evenals op mijn medailles en baret, maar ik ben geen militair meer. Dus ik sta gewoon in mijn spijkerbroek, overhemd en jasje voor de klas. Dat biedt mij ook de kans om aan de klas te vragen of ze aan mij kunnen zien dat ik een veteraan ben. Vrijwel altijd zeggen leerlingen dat ze het niet aan mij kunnen zien. Dat is voor mij een ingang om te laten zien dat iedereen om je heen een veteraan kan zijn zonder dat je het door hebt. Dat kan iemand in de straat zijn die je tegenkomt, iemand in de rij voor de kassa van de supermarkt. Het kan een oudere man zijn. Dat is overigens ook vaak het beeld wat jongeren hebben van een veteraan, mannen waren immers als enige dienstplichtig vroeger. Maar tegenwoordig kan dat net zo goed een jonge dame zijn die naar Mali is geweest.”

Oorlog is niet cool

De gastlessen van Jurgen zetten leerlingen zo ook aan het denken over wat het betekent om een veteraan te zijn. “Ze vragen bijna altijd of ik iemand heb doodgeschoten en zijn dan bijna teleurgesteld wanneer je zegt dat je dat niet hebt gedaan. Terwijl ik het juist iets positiefs vind dat het niet zo is. Dan zie je de leerlingen wel echt nadenken. Zo vertel ik ook wat verdrietige anekdotes en laat ik ook zien dat het niet alleen maar stoer en leuk is om veteraan te zijn. Je maakt heftige dingen mee en bent heus wel eens bang. Ik denk dat er weinig veteranen zijn die nog nooit een vorm van angst hebben gevoeld tijdens gevechtssituaties. Ik hoop dan dat de leerlingen zowel hun perceptie over oorlog als over veteranen aanpassen. Oorlog is niet cool, vet en stoer. Ik ben geen held. De meeste ervaringen met beschietingen waren simpelweg omdat we geen doelwit waren, maar op het verkeerde moment op de verkeerde plaats. We zijn echter één keer gericht beschoten met granaten tijdens het lossen bij een warehouse. Ik heb toen gedaan wat ik moest doen, omdat ik daarin was getraind, maar voelde zeker ook wel een vorm van angst. Ook al voel je dan angst, toch doe je dan je ding. Dat doe je allemaal om mensen te beschermen. Militairen dienen de maatschappij.”

Authenticiteit

Ook Jurgen ziet waarom het belangrijk is om verhalen van veteranen te blijven delen. “Wij hadden vroeger nog een opa of oma die de oorlog mee had gemaakt en daarover konden vertellen. Maar de jongeren hebben vaak niet iemand die hen daarover uit eigen ervaring kan vertellen. Door mijn verhaal te delen hoop ik dat jongeren wel een realistisch beeld ontwikkelen of houden van wat oorlog betekent. Daarbij vind ik het belangrijk om bij mijn eigen verhaal te blijven. Ik kan geen verhalen van anderen vertellen. Authenticiteit is een van de belangrijkste dingen om het verhaal goed over te brengen. Een leraar geschiedenis kan een verhaal vertellen uit een boek of van horen zeggen, maar waar wat mij betreft juist de kracht in zit, is dat er iemand voor de groep staat die het zelf heeft meegemaakt.”